Coraz częściej zdarza się, że wykonawcy robót budowlanych pozostają zmuszeni do dochodzenia swoich roszczeń z tytułu wzrostu kosztów realizacji robót, na drodze sądowej.
Czy powództwo takie może zostać wytoczone po wykonaniu robót budowlanych, skoro ingerencja sądu w treść umowy o roboty budowlane w sposób prowadzący do modyfikacji wynagrodzenia, może mieć miejsce dopóty, dopóki stosunek zobowiązaniowy ten trwa – nie wygaśnie?
A zatem, czy wykonanie robót budowlanych powoduje wygaśnięcie stosunku zobowiązaniowego? Otóż, nie! Tym samym, wykonawca może żądać podwyższenia wynagrodzenia nawet po wykonaniu robót budowlanych.
Odróżnić należy spełnienie świadczenia od spełnienia zobowiązania. Skutkiem spełnienia świadczenia jest natomiast tylko umorzenie wierzytelności i wygaśnięcie odpowiadającego jej długu oraz zwykle tylko zmiana treści stosunku zobowiązaniowego. Skutkiem wykonania zobowiązania jest wygaśnięcie całego stosunku zobowiązaniowego.
W ślad za orzecznictwem, podkreślić należy, że wykonanie robót budowlanych i zapłata wynagrodzenia w wysokości wynikającej z umowy, przy stanowisku wykonawcy, że zapłatę tę uważa za świadczenie częściowe lub nie uważa za świadczenie całkowite, czyniące zadość jego uzasadnionemu interesowi, może być traktowana jako spełnienie świadczenia, niepowodujące wygaśnięcia zobowiązania.
Jak wynika z powyższego, nie można wykluczać przy waloryzacji na drodze sądowej, już wykonanych robót. Powyższe pozostaje w zgodzie z zasadą ekwiwalentności. Przypomnieć należy, że w przypadku umów wzajemnych strony zobowiązują się wykonać umowę, w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej. Zatem strony, zawierając umowę wzajemną, w tym umowę o roboty budowlane, wyznaczają wiążący je standard ekwiwalentności świadczeń. Tym samym, jeżeli wykonawca poniósł dodatkowe koszty wykonania umowy z przyczyn od siebie niezależnych, koszty te powinny zostać mu zwrócone, biorąc również pod uwagę powoływaną powyżej zasadę.
