Waloryzacja kontraktów budowlanych: Subklauzula 13.8 Warunków FIDIC, a nadzwyczajna zmiana stosunków z KC

Bardzo często się zdarza, że wykonawca dochodząc roszczeń o podwyższenie wynagrodzenia ma wątpliwości, czy podstawą roszczeń powinna być Subklauzula 13.8 Warunków FIDIC (oczywiście, jeżeli jej stosowanie nie zostanie wyłączone przez strony umowy o roboty budowlane), czy też przepisy Kodeksu cywilnego odnoszące się do zmiany stosunków. Powyższy problem przybiera na znaczeniu, w sytuacji gdy wprowadzony do kontraktu wskaźnik waloryzacji, nie obejmuje specyficznych asortymentów dóbr i zasobów produkcji danego rodzaju, przez co kompletnie nie odzwierciedla realnego wzrostu cen i nie jest w stanie pokryć rzeczywistych, zwiększonych kosztów realizacji  kontraktu.

Porównanie treści powyższej Subklauzuli z prawem do sądowego żądania podwyższenia wynagrodzenia, prowadzi do wniosku o słuszności przeświadczenia, że sytuacja przewidziana w Kodeksie cywilnym jest oczywiście odmienna.
O ile Subklauzula 13.8 dotyczy zasad bieżącego korygowania  przez zamawiającego kwot wynagrodzenia wypłacanego wykonawcy, to przepisy o podwyższeniu wynagrodzenia zawarte w art. 632 § 1 KC i 357¹ KC, dotyczą możliwości odwołania się do sądu
w przypadkach zmiany stosunków.  Zatem sama klauzula nie może wyłączyć możliwości odwołania się do sądu w okolicznościach wskazanych w powołanych powyżej przepisach (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – VI Wydział Cywilny z dnia 6 listopada 2017 roku, sygn. VI ACa 1462/13).

Podnieść warto, iż swoboda kontraktowa w tym zakresie, w przypadku obowiązywania Subklauzuli 13.8, nie wyłącza możliwości odwołania się przez strony do sądu, jeżeli strony kontraktu nie złożyły przy jego zawieraniu jakichkolwiek oświadczeń woli w zakresie ewentualnego wyłączenia możliwości stosowania sądowego podwyższenia Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – VI Wydział Cywilny z dnia 6 listopada 2017 roku, sygn. VI ACa 1462/13).

Co więcej, nawet eliminacja Subklauzuli 13.8 Warunków FIDIC z treści kontraktu, nie może wyłączyć możliwości odwołania się do sądu w okolicznościach wskazanych w powołanych powyżej przepisach Kodeksu cywilnego.

Zatem, niezależnie od faktu istnienia kontraktowej waloryzacji wynagrodzenia
w oparciu o Subklauzulę 13.8, wykonawca uprawniony jest do żądania podwyższenia wynagrodzenia w oparciu o art. 632 § 1 KC i ewentualnie 357¹ KC.